Van wegwerp naar hergebruik: Circulair denken in de schoonmaakbranche
Wat gebeurt er eigenlijk met schoonmaakmaterialen als een samenwerkingscontract eindigt? Twee masterstudenten Circulaire Economie onderzoeken deze vraag. Niet voor één bedrijf, maar voor de hele schoonmaaksector. In samenwerking met Asito, GOM en CSU duiken ze diep in de uitdagingen van de branche. Hun missie? Verspilling van middelen en materialen voorkomen en duurzame verandering aanjagen. In dit artikel ontdek je hoe deze studenten samen met duurzaamheidexperts de sector meer uitdagen om circulair te denken. Wat zijn de grootste valkuilen? En hoe verleg je de focus van kosten naar duurzame impact?
In de schoonmaakbranche draait het vaak om snelheid, efficiëntie en kosten. Maar wat als we die focus eens verschuiven? Die vraag stond centraal in het onderzoek van Iris van Oorsouw en Siena van der Bolt, twee masterstudenten Circulaire Economie, die een uniek vraagstuk oppakten. In samenwerking met Asito, GOM en CSU onderzochten zij hoe verspilling in de schoonmaaksector kan worden verminderd — en dat is lastiger dan je denkt.
Waarom deze samenwerking?
Voor Asito’s duurzaamheidsmanager Franne Anema was de aanleiding helder: “We willen onze impact op duurzaamheid vergroten, maar sommige vraagstukken kun je niet alleen oplossen. In de schoonmaakbranche zijn er thema’s die samenwerking met andere partijen vragen. De samenwerking rondom herbruikbare handschoenen toonde dat al aan.”
Het idee? Masterstudenten inzetten om vanuit een frisse, onafhankelijke blik naar de sector te kijken. Het onderzoek kreeg direct een brede scope: hoe kunnen we als branche meer circulair werken? Iris en Siena gingen aan de slag en spraken met verschillende partijen: zoals schoonmaakbedrijven, leveranciers, brancheverenigingen en intermediairs. Al snel kwamen er zes belangrijke vraagstukken bovendrijven, waarvan één eruit sprong: de verspilling van middelen en materialen bij contractwisselingen.
De kern van het probleem: verspilling bij contractwisselingen
“Elk jaar wisselen talloze panden van schoonmaakpartij,” legt Iris uit. “Wat we zagen? Bij zo’n wissel verdwijnen vaak goede materialen en middelen. Nieuwe partij, nieuwe materialen. Het lijkt een kleine verspilling, maar als je het sectorbreed bekijkt, stapelen de tonnen afval zich snel op.” “Er is een mix van factoren,” vult Siena aan. “De samenwerking tussen verschillende schoonmaakbedrijven brengt uiteenlopende belangen met zich mee. Klanten hechten vaak waarde aan een ‘frisse start’ met nieuwe materialen, terwijl dit vanuit duurzaamheidsperspectief niet altijd de meest verantwoorde keuze is. Daarnaast speelt branding een rol: bedrijven willen graag hun eigen kleuren en logo’s op het materiaal zien. Dit soort voorkeuren maakt het creëren van een eenduidige duurzame aanpak soms complex, maar het biedt ook kansen voor innovatieve oplossingen.”
Franne ligt dit graag toe: “Bij Asito doen we ons best om van de vrijgekomen materialen, middelen en machines de levensduur te verlengen om zo verspilling tegen te gaan. Alleen is dit op basis van intern gebruik bij klanten. Niet op landelijke gebruik zoals bij grote contractwisselingen”.
Samenwerken met concurrenten: een uitdaging op zich
Drie directe concurrenten – Asito, GOM en CSU – aan tafel krijgen was al een prestatie. “Je voelt toch een zekere voorzichtigheid,” zegt Franne. “Iedereen is bereid om over duurzaamheid te praten, maar je zit wel met zakelijke belangen.” Toch verliepen de gesprekken verrassend soepel. “Iedereen zag de urgentie,” vertelt Iris. “Duurzaamheid overstijgt concurrentie. Maar het blijft balanceren — er zitten grenzen aan wat je kunt delen.”
De onderzoekers kozen bewust voor een open aanpak. Ze organiseerden design thinking-sessies waarbij niet alleen de drie schoonmaakbedrijven, maar ook leveranciers, intermediairs en zelfs MKB-bedrijven betrokken werden. “Iedereen in de keten heeft invloed. Je moet het hele systeem begrijpen om échte oplossingen te vinden,” zegt Siena.
De rol van de klant: onmisbaar in duurzame keuzes
Een opvallende uitkomst: De sleutel tot verandering ligt meestal bij de klant. “Klanten bepalen de spelregels,” benadrukt Iris. “In aanbestedingen kunnen zij eisen stellen aan duurzaamheid zoals het inzetten van circulaire bedrijfskleding. Vraag je om circulaire oplossingen? Dan volgt de markt vanzelf.”
Het probleem is alleen dat klanten daar niet altijd op sturen. “Veel opdrachtgevers focussen nog steeds op prijs. Duurzaamheid is ‘mooi meegenomen’, maar nog geen harde eis,” zegt Siena. “Toch zagen we mooie voorbeelden waar klanten juist het verschil maakten. Eén klant stelde bijvoorbeeld de eis dat schoonmakers alleen met elektrische voertuigen mochten komen — binnen een paar maanden was het hele wagenpark geëlektrificeerd.”
Van probleem naar oplossing: design thinking in de praktijk
Het onderzoeksproces volgde het design thinking-methodiek: breed starten, diep graven en dan pas oplossingen formuleren. In de eerste fase legden Iris en Siena de pijnpunten bloot. In de vervolgsessies duiken ze met alle betrokken partijen dieper in het gekozen vraagstuk: verspilling bij contractwisselingen. “We willen niet meteen naar de quick fixes,” zegt Siena. “Misschien is de oplossing niet het simpelweg overnemen van materialen, maar zit het probleem dieper — in gedrag, in afspraken of zelfs in aanbestedingsregels.”
De komende maanden werken de studenten aan een ontwerp voor een circulaire oplossing. Dat kan van alles zijn: een gestandaardiseerd overdrachtsprotocol, een digitaal platform voor materiaalbeheer of een certificeringssysteem voor duurzame overnames.
En daarna?
Wat als het ontwerp staat? “Dan is het aan de bedrijven om het te implementeren,” zegt Franne. “Maar dit stopt niet na dit project. We willen dit soort vraagstukken blijven oppakken — steeds samen met andere partijen. Want de echte impact maak je niet alleen.” Voor Iris en Siena is het nu al een waardevolle ervaring. “We dachten: we doen onderzoek in de schoonmaakbranche. Maar dit gaat zoveel verder dan dat,” zegt Iris. “Het gaat over systeemverandering, over gedrag, over samenwerken met concurrenten— en dat maakt het uitdagend én interessant.”
Waarom dit onderzoek belangrijk is voor de sector:
Duurzaamheid overstijgt concurrentie: door samen te werken op circulaire vraagstukken vergroot je de impact. Klantvraag is de sleutel: duurzame oplossingen worden sneller gerealiseerd als klanten er expliciet om vragen. Het zit in de details: niet alleen grote initiatieven maken impact — ook de kleine, dagelijkse keuzes in materiaalgebruik en contractoverdrachten doen ertoe. De resultaten van het onderzoek worden in het komende halfjaar verder uitgewerkt. Asito en haar partners hopen uiteindelijk op een breed gedragen oplossing die niet alleen intern wordt toegepast, maar ook branchebreed navolging krijgt.
Benieuwd naar de vervolg stappen?
Neem contact op met Franne, duurzaamheidsmanager.
